در این پست می‌خواهم به تفکری اشاره کنم که باعث جلوگیری از انواع حرکت‌های مثبت در زمینه‌های مختلف از جمله تبلیغ غیر مستقیم می‌شود. این تفکر هر چند نشان می‌دهد که تفکری دینی است با جریان اصیل اسلام و ولایت زاویه دار است. از نمود های این تفکر اشاره‌ی غیر مستقیم به بی فایده بودن هر گونه فعالیتی جز فعالیت دینی است. از این دیدگاه فعالیت‌های دیگر هیچ کدام ارزش ندارند که به آن‌ها پرداخته شود.

افرادی که این تفکر در آن‌ها نفوذ کرده است، افراد بدی نیستند. این تفکر تئوریسین مخصوصی ندارد و به وضوح از جریان دین و روحانیت جداست اما افراد با دغدغه های بسیار پیچیده‌ی امروزی وقتی که نابسامانی‌ها را در جامعه می‌بینند بعضاً در دام این نوع طرز فکر می‌افتند.

با یک مثال ادامه می‌دهم. برنامه‌ی تلویزیونی رادیو هفت برنامه ای ترکیبی است که سعی می‌کند با استفاده از ادبیات کهن و معاصر، چهره های آشنا و مصاحبه های مخصوص، دکور خاص و فضای شاعرانه به اهداف خود و جلب مخاطب در رسانه‌ی ملی برسد، مورد نقد غیر منصفانه‌ی شدید بعضی از این دوستان است. البته این برنامه کاملاً قابل نقد است و می‌توان در خیلی امور و از جمله برنامه‌های رسانه‌ها نظر داد و اصلاح نمود. اما نکته‌ی خیلی مهم آن است که بدانیم تفکر فوق‌الذکر چنین فضای امید بخشی را پوچ می‌داند. در حالی که اساساً یکی از رسالت‌های رسانه و مخصوصاً رسانه‌ی ملی در عصر حاضر امید بخشی، تقویت زبان و ادبیات مادری، ترویج مطالعه و اخلاق و مواردی از این دست است. در چنین چارچوبی برنامه ای که بتواند بدون بهره گیری از هر آنچه که حرام و ممنوع است مخاطب را از پای تلویزیون‌های مسموم (تا پیش از این خارجی ولی کم کم با رشد سریال‌های درب و داغان داخلی!) جمع کند، برنامه‌ی شریفی است و قس علی‌هذا.

علی رغم هر چه در بندهای فوق گفته شد باید معروض بدارم که تعصبی روی نقد تفکر مزبور ندارم. این روزها دوباره تبلیغ غیر مستقیم که کارآمدی آن بارها تجربه شده است، کم کم به محاق می‌رود. البته این افول علل زیادی دارد که اکنون مجال بحث درباره‌ی آن‌ها نیست.

مظلومیت دین در این نوع تفکر آنجا مشاهده می‌شود که بدانیم دین برای زندگی انسان‌ها عرضه شده است یعنی اگر فعالیت غیر دینی (یعنی غیر عبادات و مناسک) را پوچ بدانیم، فلسفه‌ی عرضه‌ی دین را خدشه دار کرده‌ایم.

باز هم تأکید می‌کنم که هدف نقد یک جریان نیست، چون اساساً چنین جریانی وجود ندارد. نقد تفکری است که خزنده به افراد نفوذ می‌کند و ممکن است افراد با علم به هر آنچه عرض کردیم و حتی خیلی بیش از آن، نا خود آگاه به ورطه‌ی چنین افکاری درافتند.